CV'ye kimi referans yazmalı?

Sıra iş başvurusuna gelmeden önce söylenecek çok var ama bu aralar bana çokça sorulan sorulardan biri olduğu için bu konuda kısaca birşeyler yazayım istiyorum.

Öncelikle sadece özgeçmişe yazacağınız referansla kimse sizi işe, staja veya okula kabul etmeyecektir. Hatta belki o referansları arayıp sizi hiç sormayacaklar bile. Benim gözlemlerim firmaların önemli bir kısmının (belki 3'te 2'sinin) cv'nizdeki referansları telefonla arayıp hakkınızda fikir sorduğu yönünde. Aşağıda yazdıklarımı okurken bilgisayar mühendisliğinin belli bir alanında çalışan birinin yazdıklarını okuduğunuzu ve diğer alanlarda durumun farklı olabileceğini gözardı etmemelisiniz.

• Bir iş yerinin sizinle ilgili biriyle konuşmak istemesi için öncelikle özgeçmişinizde dişe dokunur birşeyler olması gerekir. Bilgisayar mühendisi adayları Gürer Özen'in yazısını mutlaka okusunlar.
• Nasılsa aramazlar diye düşünerek kendisinden izin almadan bölümden bir hocayı ya da çalıştığınız eski şirketin genel müdürünü sakın refernas olarak yazmayın.
• Bazı firmalar sizi görüşmeye çağırmadan önce bazılarıysa görüşmenin ardından referanslarınızı arıyorlar. Nadiren hem öncesinde hem de sonrasında arayalar oluyor. Yani mülakata gittiğinizde cv'nize yazmadığınız birşeyleri referanslarınızla konuşup öğrenmiş olabilirler ;)
• Özgeçmişinize sizinle ilgili sorulara cevap verebilecek kadar sizi tanıyan ve elbette hakkınızda pozitif şeyler söyleyeceğini düşündüğünüz birilerini referans olarak yazın.  Birisinin size referans olurken fikrini söylemesi kendisiyle ilgili de konuşması anlamına geleceğinden mutlaka doğruyu söyleyeceğini düşünün. Kendi adıma söyleyeyim; birisi için "çok iyi bir çalışma arkadaşıdır", "çözüme odaklı çalışır" demem için onu işe aldıklarında bunun tersini görmeyeceklerini düşünmem gerekir. Kimsenin aklında doğruyu söylemeyen biri olarak kalmak istemem. Bir firma beni arayıp fikrimi sorduğu kişi hakkında tereddütte kalmışsa ve ben iyi desem onu işe alacak olsa bile yalancıktan iyi demem, demedim (hem desem bile ilk ayın sonunda herkes her şeyi görmüş olur ve ben yalan söylediğimle kalırım). O iş kimse için dünyadaki son iş olmadığından kendimi güvenilmez biri yerine koydurmak istemem, kimse istemez.
• Telefon görüşmelerinde teknik yeterliliğinizle ilgili neredeyse hiçbir şey sorulmuyor. Yapılan görüşmelerin konusu genelde nasıl bir çalışma arkadaşı olduğunuz yönünde oluyor. Bir konudaki bilginizle ilgili ya eski çalışmalarınıza bakılıyor ya da görüşmede size soruluyor ama "birarada durulur biri misiniz?" sorusunun cevabı ancak sizinle daha önce birarada durmuş birilerinden alınabiliyor.
• Son olarak; özgeçmişinize yazdığınız insanlara bir şekilde ulaşılması gerektiği açık. Bunun için eposta adresini yazmanız mantıklı. Bundan fazlasını yazmak için kimi referans gösterecekseniz ondan ayrıca izin alın. Cep telefonunu veya ev/iş telefonunu izin almadan cv'nize sakın yazmayın. Eğer cv'nizi herkesin görebileceği bir yere koyacaksanız nasılsa bir kere izin aldım diyerek telefon numaralarını oraya yazmayın.